ArtikelDuurzame samenwerking in Zaanstreek-Waterland: Tom Grootjen overenergie coöperatie SAENZ

Het interview vindt plaats bij een van de leden en penningmeester van SAENZ, aannemersbedrijf van der Gragt in Wormerveer. SAENZ  heeft geen vast kantoor maar werkt vanuit huis of bij leden op locatie. ‘We zijn overal welkom’, zegt Tom. Van der Gragt heeft, net als vele andere leden, met hulp van SAENZ  het hele dak vol gelegd met zonnepanelen. In totaal heeft SAENZ in samenwerking met haar leden vanaf 2016 tot nu 25.000 panelen neergelegd.

Ontstaan van SAENZ en wat doet SAENZ

SAENZ is een energie coöperatie van, voor en door bedrijven en heeft enkel bedrijfsmatige leden, geen particulieren.

In 2015 vond een aantal ondernemers binnen de bedrijvenvereniging dat naast mobiliteit en veiligheid het thema duurzaamheid extra aandacht verdiende. Tom was zelf actief binnen deze bedrijvenvereniging en merkte vanaf het begin de urgentie en motivatie bij ondernemers om hiermee verder te gaan.

Vanuit deze motivatie is een vereniging opgezet. SAENZ was eerst een werkgroep en werd later een vereniging/coöperatie. In 2016 is SAENZ gestart met 20 bedrijven en nu zijn er rond de 100 leden. Ze maken geen verschil tussen grote of kleine bedrijven. Wel zijn alle bedrijven gevestigd op een bedrijventerrein.

Naast verschil in grote en kleine ondernemers is er ook verschil in type. Zo is het bedrijf achter de Zaanse mayonaise aangesloten, een steenhouwerij en diverse aannemers en autobedrijven. Vanuit culturele instellingen is ook vraag naar een lokale energie coöperatie maar dat kan SAENZ momenteel niet oppakken. Wel wordt er in samenwerking met de gemeente gekeken hoe deze doelgroep toch geholpen kan worden.

Collectieve stroom en lokale opwek

Er staan drie thema’s centraal binnen de coöperatie: collectieve inkoop van elektra en gas, ontzorgen op duurzaamheidsvlak en het ontwikkelen van ‘smart grids’.

Leden kunnen gebruik maken van groene stroom en gas die SAENZ collectief inkoopt. ‘Wij kopen gegarandeerd groene stroom in dat is gelabeld. Daar betalen de leden ook een opslag voor. Zo zijn we ons bewust dat we anders met deze aarde om moeten gaan’. Daarnaast ontzorgen we leden op het vlak van duurzaamheid. We ondersteunen bij het opwekken van lokale energie (zon of wind) en helpen laadpalen realiseren.

Verder wordt gewerkt aan de koppeling van lokale opwek aan het verbruik. ‘Als je stroom overhebt en je buurman heeft het nodig, dan wil je dat lokaal aan elkaar koppelen’. Dit is best een lastig proces maar het is wel de toekomst, als Tom de wetenschappers mag geloven. Zeker op een bedrijventerrein is dit haalbaar. Het grote voordeel voor SAENZ is dat zij al leden en dus draagvlak hebben om zo’n lokale energie community op te zetten.

Smart grids

Twee jaar geleden heeft SAENZ universitaire studenten gevraagd naar de beste oplossing rond de energievoorziening. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat ‘smart grids’ de beste oplossing waren. Vervolgens is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden op het bedrijventerrein. Binnen dit onderzoek hebben alle leden actief meegewerkt omdat zij onder andere de laadinfrastructuur en elektrisch vervoer willen uitbreiden. Eind maart wordt de uitkomst van dit onderzoek aan alle leden gepresenteerd. Daarna wil Tom met de juiste kennis en met alle betrokken experts echt doorpakken . De gemeente Zaanstad en de netbeheerder zijn ook betrokken in het proces. ‘Je moet al die partijen in een mand krijgen om zo’n onderzoek te laten slagen. Dat wij binnen SAENZ de binding met de leden al hebben is in ons voordeel. We kunnen er allemaal wel over blijven praten maar laten we nou gewoon eens proberen en testen of dingen goed gaan of niet. Er wordt heel veel gepraat maar weinig gedaan’.

Volgens Tom is het belangrijkste dat bedrijven zelf aan de bal blijven. Uiteindelijk gaat het ze om de kosten en wat het oplevert. Dat moeten we niet uit het oog verliezen.

Een belangrijke uitdaging in dit proces is de stroomvoorziening van het kabelnetwerk. Deze zal vernieuwd en versterkt moeten worden om meer aansluitingen te kunnen realiseren en daarmee een hogere afname van energie. Momenteel kan die uitbreiding niet plaatsvinden. Dit stagneert de groei en de plannen van ondernemers om door te pakken. ‘De kern van zo’n coöperatie is ook dat je een paar trekkers in zo’n gebied moet hebben en mensen die elkaar kennen. Vanuit je netwerk kan je elkaar makkelijker benaderen’.

Wat vinden bedrijven nou echt lastig en waarvoor zoeken ze hulp bij jullie?

‘Uiteindelijk is de onderliggende gedachte vaak dat je als ondernemer primair bezig bent met het bedrijf dat je runt. Die verduurzaming is eigenlijk niet jouw expertise en dat leg je het liefst neer bij een partij die je vertrouwt’. De leden hebben vertrouwen dat wij hen begeleiden om de doelen te realiseren. Naar aanleiding van de vraag van meerdere leden heeft Tom subsidies opgehaald bij de gemeente en de provincie voor zonnepanelen en laadpalen.

SAENZ ondersteunt en helpt bedrijven bij verduurzaming maar uiteindelijk is het de ondernemer die aan het roer zit en bepaalt bij wie hij bijvoorbeeld zonnepanelen inkoopt. SAENZ kan wel een lijst van aanbieders in de regio delen waar ze goede ervaringen mee hebben maar spreekt geen voorkeur uit. Hierdoor blijven ze 100 procent onafhankelijk. SAENZ kijkt mee met businesscases om samen met de ondernemer te bepalen welke opties het best haalbaar zijn. Daarnaast helpen ze ondernemers met een stappenplan, zodat ze niet vergeten om bijvoorbeeld de verzekeraar te benaderen en het netwerk te checken.

Werkgroep inkoop

Binnen SAENZ is een werkgroep inkoop die stroom en gas wordt inkoopt voor één jaar. Binnen deze werkgroep richten de ondernemers zich op het juiste inkoopmoment en bij welke partij. ‘Die werkgroep inkoop is zich echt fundamenteel aan het oriënteren op de strategie voor de toekomst. De strategie is eigenlijk dat je toch wat onafhankelijker kan opereren. Je wil gewoon de extra stroom die je opwekt en zelf niet kan gebruiken aanbieden aan een buurman zonder dat dat te ingewikkeld wordt’.

Profijt van SAENZ

De leden ervaren het lidmaatschap bij SAENZ positief omdat ze weten dat SAENZ het beste met hen voorheeft en omdat het lokaal is, aldus Tom. ‘Wanneer een bedrijf zonnepanelen wil en eigen stroom wil opwekken zijn ze blij dat wij ze kunnen helpen. Dat is een toegevoegde waarde, het gevoel dat er iets wordt uitbesteed aan een partij die van jezelf is. Zo ervaren de leden dat en dan moet je ook wel het resultaat bieden dat ze van je verwachten’.

Daarnaast is er onder de leden een grote integrale betrokkenheid en komen veel leden naar de ledenvergadering. Het thema ‘energie coöperatie voor bedrijven op bedrijventerreinen’ is belangrijk en volgens Tom is dit de oplossing van een hoop van de problemen waar we tegenaan lopen bij verduurzaming.

Het belangrijkste dat ondernemers kunnen doen in het kader van verduurzaming is besparen. ‘Zorg er eerst voor dat je zoveel mogelijk energie bespaart en zorg dat je investeert in duurzame opwek.  Ga van het gas af’.

Tip van Tom

‘Probeer een collectief op te zetten en zoek elkaar op’. Sommige dingen kun je niet alleen en probeer niet elke keer zelf het wiel uit te vinden. Dat is zonde van je tijd want verduurzaming is een specialistisch vak’.

Tom spreekt ook het belang uit waarom er verduurzaamd moet worden. ’Als wij met elkaar niet wat gaan doen, dan komen onze achterkleinkinderen toch in een situatie die wij gecreëerd hebben. En je kan wel denken tegen die tijd zijn er nieuwe mensen en nieuwe inzichten maar dat is wel heel kortzichtig. Dat opent dan toch je ogen. De generatie na ons krijgt wel de rekening gepresenteerd van wat wij niet hebben gedaan. En dat is best wel confronterend’.