Bakkerij Putter

“Het begon eigenlijk met mijn opa, die in 1946 een heetwateroven maakte.” De ovens werden met kolen en later met gas opgestookt en verwarmden tegelijk een tank met heet water. Dat water werd gebruikt in de rest van de bakkerij. De tijd ver vooruit, zou je kunnen zeggen. En nog steeds. Want 20 jaar geleden deed Willem hetzelfde: hij voorzag zijn ovens van isolatie en een warmte-terugwin systeem. Dat het voor Willem ook een hobby is geworden om naar duurzame innovaties te zoeken, helpt mee. “Het kost uiteindelijk veel geld, maar als je het langzaam doet valt het mee. Je ziet dan goed welke kanten je op kunt. Per stap kun je overzien wat handig is en wat er gebeurt.”

Huis aardgasvrij dankzij ovens en koelingen

Als je met Willem door de bakkerij aan de Langebuurt in Uitgeest loopt, word je omringd door duurzame innovaties. De restwarmte van de ovens, en die van koelingen, gebruikt hij voor het verwarmen van zijn huis. “Ik heb in mijn woning nog nooit een andere warmtebron hoeven gebruiken. We hebben twee tanks in de kelder. Daar zit water in dat verwarmd is met de warmte van de oven en koelmotoren. We hebben al jaren geen cv-ketel meer. In de winkel aan de Middelweg doe ik kleinschaliger wat ik in de bakkerij doe. De restwarmte uit de winkel gebruik ik allemaal.” Wat Willem niet direct gebruikt, slaat hij op onder de de bakkerij. Hier plaatste hij jaren geleden buizen in de grond, met een bodemwisselaar. Achter in de winkel zie je een grote witte vlek op de muur. “Hier hing de cv-ketel. Toen de gasprijzen zo stegen, bespaarde ik juist de helft aan gas.”

Duurzaam koelen

De koelingen gaan op elektriciteit. Wat in de bakkerij van de zonnepanelen komt. Zowel in de bakkerij als in de winkel zorgt Willem er met warmtewisselaars voor dat er zo min mogelijk elektriciteit gebruikt wordt. Naast de besparing op gas, bespaarde hij ook 14% op elektriciteit. “Mijn methode zorgt ervoor dat de vriezer minder lang hoeft te draaien om op temperatuur te komen. Waar de koeling voorheen een half uur moest ploeteren, slaat hij nu na vijf minuten weer af.” Er komt natuurlijk nog steeds warmte van die koelingen af. Na een renovatie van de koelingen in 2021 is het mogelijk om alle elektriciteit die gebruikt wordt bij koelen om te zetten in warmte. “Ook gebruiken we een energiemanagementsysteem om de koelingen zo goed mogelijk af te stellen.”

Rijzen met restwarmte

Er is zo veel warmte beschikbaar dat ook de rijskast volledig wordt verwarmd met deze restwarmte. “Zo’n rijskast vraagt normaal gesproken om heel veel gas. Hij moet op temperatuur komen en blijven. Je stopt er koud deeg in dus die kast moet werken. Het scheelt ontzettend veel gasverbruik nu we de rijskast met restwarmte op temperatuur brengen en houden. We doen dat ook in de bakkerij en in de winkel.” Toen het gas zo extreem duur werd, heeft Willem zijn idee ook aan de branchevereniging verteld. “Ze vonden het mooi, maar verder gebeurde er niet veel.” Ondertussen gaat Willem zelf wel door met experimenteren.

Ledverlichting, isolatie, warmtewinning

Er komen steeds meer duurzame maatregelen bij. Inmiddels loopt bakkerij Putter voor op de verplichte energiebesparende maatregelen die het rijk in bepaalde branches oplegt. “We hebben overal ledverlichting en bewegingssensoren, die werken samen met licht van buiten. Zo gaat overdag bijvoorbeeld maar de helft van de lampen aan. Ik krijg wel klachten van ons personeel dat ze soms te snel uitgaan”, lacht Willem. Ook is het dak bijna volledig geïsoleerd. En om elke leiding zit isolatie.

De nabije toekomst: elektrisch rijden en desem maken

Eigenlijk wordt overal duurzaam over gedacht. “De elektrische bestelbus komt eraan. Daar hebben we lang op moeten wachten. Nu hebben we een tweedehands auto aangeschaft. En ik wil kijken of ik het brood dat overblijft kan verwerken tot een desem. Nu gaat het naar vee.” Ook is er nog ruimte om een tweede huis te verwarmen met de restwarmte. Een groot deel van het jaar is er overcapaciteit. “Het zou mooi zijn als we meerdere huizen kunnen verwarmen, met de warmtepomp als back-up.”

Hybride ovens op batterij

Inmiddels heeft Willem ook concrete plannen om hybride ovens aan te schaffen. Zodra het kan, gaat hij over op elektrisch bakken. “Alleen: ik begin om 00.00 uur met brood maken en start om 04.00 uur met bakken. Ik heb dan wel 75 zonnepanelen maar die kan ik om 04.00 ‘s nachts niet gebruiken. Zodra ik de juiste batterij gevonden heb, kan ik het in de gehele bakkerij zonder aardgas af.”

Maatregelen

• 75 zonnepanelen
• Rijskast verwarmen met restwarmte
• Woning verwarmen met restwarmte
• Restwarmte in de bodem opgeslagen
• Tapwater wordt voorverwarmd of -gekoeld, zo is er geen waterverspilling
• Elektrische bestelbus
• Voorloper op EML (verplichte energiebesparende maatregelen)
• Ledverlichting en bewegingssensoren
• Dakisolatie
• Leidingisolatie
• Hybride ovens aangeschaft