Stappen bij duurzaam nieuwbouwen

1) Levensloopbestendig

Bij het realiseren van een nieuwbouw woning kan het verstandig zijn om nu al rekening te houden met uw oude dag. De overheid vraagt ouderen om steeds langer zelfstandig te blijven wonen. Uw woning moet daar dan uiteraard wel voor geschikt zijn. Door kleine maatregelen te treffen kan bijvoorbeeld een studeerkamer op de begane grond worden omgebouwd tot slaapkamer met voorzieningen voor uw oude dag. Ook een drempelvrije vloer, de plek van de deurbel, voldoende ruimte bij de voordeur om ook met een rollator/rolstoel de deur te kunnen openen en sluiten.

2) Duurzaam ontwerp voor energiegebruik

Energiezuinig bouwen is goed voor het milieu (weinig tot geen CO2-uitstoot) en zorgt voor een zeer lage maandelijkse energierekening. De duurzaamheidsacties voor een energiezuinige woning zijn onder te verdelen in vijf stappen:

1. Duurzaam ontwerpen
2. Duurzaam casco
3. Duurzame warmte-koude voorziening & ventilatie
4. Duurzame energieopwekking
5. Efficiënte apparatuur & verlichting

De eerste twee stappen vormen de basis van een duurzame, energiezuinige woning. Het bewust en ontwerpen op de zon zorgt voor voldoende lichtinval in de woning en dat het niet te heet wordt in de zomer. Daarnaast zorgt een goede geïsoleerde schil (casco) van de woning voor een minimale energievraag: hoe beter de isolatie, hoe minder energie er verloren gaat en hoe kleiner de te installeren warmtepomp kan zijn.

De warmtepomp is een oplossing voor de derde stap: het op een duurzame gasvrije wijze de woning van warmte- en koude voorzien. Daarvoor zijn diverse opties. Een warmtepomp met een bodemsysteem voor warmteopslag is het meest energiezuinig en is vrijwel geruisloos. De warmte uit de buitenlucht halen kan ook, dat maakt geluid en dat kan als hinderlijk worden ervaren. Daarbij is het belang van een goed ventilatiesysteem groot. Een geruisloos en energiezuinig en eenvoudig te onderhouden ventilatiesysteem, passend bij het verwarmingssysteem, is niet vanzelfsprekend. Ventileren kost energie, dat kan vraag gestuurd bij behoud van comfort en een gezond binnenklimaat.

De vierde stap gaat over energie opwekken zonder CO2-uitstoot, bijvoorbeeld elektriciteit met zonnepanelen, of warmte met zonnecollectoren. In de (nabije) toekomst zal dit uitgebreid worden met energie opslag, bijvoorbeeld met een thuisbatterij of de batterij van de elektrische auto. Ook komt opslag van warmte voor de eigen woning steeds dichterbij.

Als laatste stap is het verstandig om in huis energiezuinige apparatuur en verlichting te gebruiken met eventueel goed ingeregelde domotica. Domotica (ook wel huisautomatisering of smart homes genoemd) is het toepassen van elektronica en huisnetwerken ten behoeve van de automatisering van processen in en om een woning, een kantoor of een klein bedrijf.

3) Klimaat bestendig bouwen

De gebouwde omgeving en daarmee ook uw woning, tuin en wijk, is kwetsbaar voor de effecten van klimaatverandering: wateroverlast, hitte en droogte. Overal waar wordt gebouwd liggen kansen om hier op in te spelen. Met de bouw van een woning op uw kavel kunt u ook een bijdrage hieraan leveren.

Dat is mogelijk door infiltratie regenwater op eigen terrein. Particuliere kaveleigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor de infiltratie van regenwater op het eigen terrein. Het is van belang hier goed van te voren over na te denken. Omdat heftige regenbuien waarbij het water niet direct naar het riool kan worden afgevoerd de laatste jaren veel meer voorkomen. Daarnaast komen lange droge periodes veel meer voor. Periodes waarin u het regenwater goed kunt gebruiken om uw planten van voldoende water te kunnen voorzien. Het gaat om regenwater dat valt op het hele terrein, dus ook het dak en in de tuin. Het dak en tuin dienen zo in te worden gericht dat het hemelwater in de bodem infiltreert. Een van de opties om regenwater op eigen terrein goed af te voeren zijn groene daken in combinatie met infiltratiekratten. Of een grijswatersysteem of opslagtank voor hergebruik.

Pas zo min mogelijk verharding toe of bij de aanleg van uw tuin. Dit zorgt er niet alleen voor dat het regenwater makkelijker kan wegzakken in de bodem, maar voorkomt ook hittestress. Boven een betegelde tuin blijft warmte immers langer hangen dan boven een groene tuin of met veel begroeiing.

Een groen dak (sedum) draagt op meerdere manieren bij aan klimaatbestendig bouwen. Groene daken in combinatie met zo min mogelijk verharding op het terrein is goed voor het tegengaan van hittestress. Ze buffert regenwater, draagt bij aan de biodiversiteit en in de zomer zorgt het voor een koeler binnenklimaat. Bovendien verlengt het de levensduur van de dakbedekking. Bijkomend esthetisch voordeel is dat het veel prettiger uitkijkt op een groen dak, dan op een zwart bitumen dak. Een sedum dak kan ook in combinatie met pv panelen; dit dak beïnvloed de werking van de pv panelen positief (de panelen blijven koeler waardoor betere werking).

4) Van duurzaam naar circulair bouwen

Circulair bouwen gaat een stap verder dan wat we “duurzaam bouwen” noemen. Hierbij worden hernieuwbare grondstoffen gebruikt en afvalstoffen vermeden. Dit betekent gebruiken, hergebruiken van materialen, gebouwen, gebieden en infrastructuur zonder natuurlijk bronnen onnodig uit te putten, de leefomgeving te vervuilen en ecosystemen aan te tasten.

Een stappenplan circulair bouwen

Stap 1: Gebruik zo min mogelijk materiaal

Door een compact ontwerp na te streven, bespaart u materiaal en energie. Dit kunt u bijvoorbeeld realiseren door relatief minder geveloppervlak ten opzichte van vloeroppervlak te bouwen. Denk daarbij ook aan de levensduur van de materialen; biedt het materiaal/gebouw in de toekomst ook nog de gewenste kwaliteit?

Stap 2: Kies materiaal met lage milieubelasting

• Kijk hierbij naar de emissies en uitputting van grondstoffen die een materiaal of bouwproduct gedurende zijn levenscyclus veroorzaakt.
• Gebruik reeds gebruikte bouwmaterialen die nog geschikt zijn voor hergebruik. Er zijn plaatsen waar op grote schaal tweedehands bouwmaterialen worden aangeboden, zie ook www.madaster.com.
• Gebruik hernieuwbare materialen zoals hout en bamboe. Zo wordt er tegenwoordig gebouwd met Cross-Laminated Timber (CLT), gelamineerd hout.
• Gebruik materialen met een zo laag mogelijke milieubelasting. Hierbij worden bijvoorbeeld materialen meegenomen die deels gerecycled zijn (heipalen met betongranulaat). Kijk hiervoor bijvoorbeeld naar het LCA-profiel (Life Cycle Analyse) van het gekozen materiaal. Een keramische dakpan gaat bijvoorbeeld 100 jaar mee, terwijl een betonnen dakpan circa 50 jaar mee gaat.
• Kijk naar de certificering van de gebruikte materialen. Hiermee kan de verantwoording van de herkomst aangetoond worden. Een certificaat voor duurzaam gekapt hout is bijvoorbeeld FSC. Bij gebruik van FSC hout draagt u direct bij aan de bescherming van wereldwijde bossen.

Stap 3: Denk na over het hergebruik van de toe te passen materialen

• Hoe korter de levensduur van een woning of gebouw, hoe belangrijker dit punt is. Er moet gekeken worden hoe lang een gebouw dienst zal doen, voor een woning is dat al snel minimaal 50 jaar. Wordt een gebouw voor een periode van 10 jaar gebouwd, bijvoorbeeld als het tijdelijk is, dan zal hergebruik nog meer moeten worden meegewogen.
• Denk goed na over hoe de materialen zonder schade gedemonteerd kunnen worden.

Het Versnellingshuis NL helpt ondernemers verder met circulair ondernemen