Drukte op het energienetwerk, wat betekent dit voor u?

Het elektriciteitsnetwerk lijkt op het wegennet

U kunt het elektriciteitsnetwerk vergelijken met het wegennet. Daarbij kunt u het hoogspanningsnet zien als de snelweg, het middenspanningsnet als de provinciale weg en het laagspanningsnet als lokale wegen. Het hoogspanningsnet vervoert elektriciteit vanaf de bron, bijvoorbeeld een zonnepark of een gascentrale. Het laagspanningsnet levert energie aan woningen en bedrijven. Het middenspanningsnet is de schakel tussen die twee.

Drukte op het hoog- en middenspanningsnet

Als zonne- en windparken veel elektriciteit opwekken, ontstaat drukte op het hoog- en middenspanningsnet. Daar kan file ontstaan. Net als bij een file lost het probleem zich ook weer op, maar om terugkerende problemen te voorkomen zal de netbeheerder het elektriciteitsnet moeten uitbreiden, en dit zijn meerjarige trajecten.

Met de komst van zonne- en windparken is het aanbod van energie veranderd. Maar ook de vraag naar elektriciteit is veranderd bijvoorbeeld door elektrische auto’s en warmtepompen; die is dus sterk gegroeid. Soms is het aanbod hoog, soms is de vraag hoog; die momenten zijn niet altijd goed op elkaar afgestemd.

Informatie voor inwoners

Wat merkt u als inwoner van drukte op het hoog- en middenspanningsnet?

Daar merkt u voorlopig niets van. Woningen zijn aangesloten op het laagspanningsnet, en dat werkt nog net zoals altijd. Ook als er drukte is op het hoogspanningsnet. Vergelijk het met de straten in de wijk; daar merkt u zelden dat er op de snelweg een file staat.

Ik wil zonnepanelen op het dak van mijn woning, kan dat nog wel?

Ja, dat is een goed plan, doen! Het is goed voor het klimaat en een slimme investering voor uzelf. Er is nog steeds veel behoefte aan duurzame energie in Nederland, zodat we het gasverbruik kunnen verminderen.

Kan ik met mijn zonnepanelen nog wel energie terugleveren aan het net?

Ja, u kunt nog steeds energie terugleveren aan het net. Die teruglevering verloopt via het laagspanningsnet. Op het laagspanningsnet speelt soms het probleem dat de kabels niet gemaakt zijn om op grote schaal energie te ontvangen, want tientallen jaren geleden gebeurde dit nog niet. Als er slechts enkele huizen zijn met zonnepanelen, is dat geen probleem. Maar nu er steeds meer huishoudens met zonnepanelen bijkomen, hebben de laagspanningskabels soms last van overbelasting. Dat gaat doorgaans om korte periodes, bijvoorbeeld op een stralende zomerdag tussen 12.00 en 14.00 uur. Want niet alleen uw eigen zonnepanelen wekken dan maximaal op, maar ook die van uw buren. Als de spanning in de kabels hoog oploopt, kan de omvormer van uw zonnepanelen even afschakelen. Dat is een beveiliging in de omvormer zelf, om schade te voorkomen. De omvormer schakelt meestal vanzelf weer aan. In de tijd dat de omvormer is afgeschakeld, kunt u geen elektriciteit terugleveren.

Bestaat in mijn wijk de kans dat mijn omvormer afschakelt?

Dat is moeilijk te zeggen. De postcodechecker van Liander geeft een indicatie. Die is gemaakt op basis van eerdere meldingen. Meldt het zelf ook als u omvormer afschakelt, dat helpt om een goed beeld te krijgen. Dat kan via de storingsdienst van Liander op 0800-9009.

De situatie nu zegt niet zoveel over de toekomst; als er veel zonnepanelen in de wijk bijkomen, kan het zijn dat omvormers afschakelen waar ze dat eerder niet deden. Ook kan het probleem juist worden opgelost, als het laagspanningsnet in de wijk is uitgebreid. Liander werkt overal in de regio aan het verzwaren van kabels en bijbouwen van transformatorhuisjes.

Verdien ik mijn zonnepanelen nog wel snel genoeg terug?

Zonnepanelen zijn in eerste instantie een besparing op uw eigen energierekening. De terugverdientijd hangt van veel factoren af, zoals de aanschafkosten, de hoeveelheid energie die u gebruikt en bespaart en de energieprijs. Naast de besparing kunt u ook iets verdienen met teruglevering, als u meer energie opwekt dan u nodig heeft. Voor de meeste huishoudens is dit een laag bedrag. Omdat afschakelen van de omvormer steeds maar voor korte periodes is, maakt het voor de meeste huishoudens weinig verschil in de terugverdientijd. Vanaf 2025 wordt de salderingsregeling, die het mogelijk maakt om stroom tegen markttarieven terug te leveren aan het net, afgebouwd.

Wat kan ik doen om overbelasting van het elektriciteitsnetwerk in de wijk te voorkomen?

Het beste is om energie te gebruiken als er ook veel energie wordt opgewekt. Midden op een zonnige dag is een ideaal moment om een was te draaien of uw elektrische auto op te laden. Het is vanwege werk of andere zaken natuurlijk niet voor iedereen mogelijk. Maar als zo veel mogelijk mensen het doen, voorkomen we dat er problemen op het laagspanningsnet ontstaan.

Kom ik door de drukte op het elektriciteitsnetwerk zonder elektriciteit te zitten?

Nee, zeker niet. De levering van energie verloopt nog precies zoals u altijd gewend bent. Als er veel elektrische auto’s en – apparaten bijkomen, zou er ook op het laagspanningsnet filevorming kunnen ontstaan. Anders dan op de snelweg voorkomt de netbeheerder deze storing op het elektriciteitsnet door de toegang tot het net (tijdelijk) te sluiten voor nieuwe of uitbreidende verbruikers. Die afsluiting blijft bestaan totdat er extra kabels en transformatorhuisjes geplaatst zijn om het elektriciteitsnet te verzwaren. Zo blijven huishoudens zeker van levering.