PFAS
Sinds 2019 komt PFAS veelvuldig voorbij in het nieuws. PFAS is een verzamelnaam voor bepaalde chemische stoffen die door de mens gemaakt zijn. Ze worden gebruikt in onder andere textiel, waterafstotende sprays voor schoenen en blusschuim. PFAS komen in het milieu terecht via producten die we gebruiken en door de uitstoot en lozingen van fabrieken.
Onderzoek bij verplaatsen bodem
Om ervoor te zorgen dat grond, dat verplaatst wordt, een andere plek niet verder vervuilt, is Handelingskader voor hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie | Informatiepunt Leefomgeving (iplo.nl).
Bij grond- of baggerwerkzaamheden moet altijd onderzoek uitvoeren worden op de aanwezigheid van PFAS. Wanneer grond voldoet aan de normen uit het tijdelijk handelingskader, is grondverzet mogelijk.
Tijdens onderzoek (2021) in het duingebied van gemeente Heemskerk tot gemeente Zandvoort zijn sterk wisselende gehaltes PFAS aangetroffen. Dit zorgt ervoor dat er altijd aanvullend onderzoek nodig is bij het verzetten van grond in en uit het duingebied.
Provinciaal beleid
Het tijdelijk handelingskader zorgde voor vertraging in de bouw en kreeg daarom in 2019 veel aandacht in de media. Om uit deze problematiek te komen, heeft de provincie in samenwerking met de Omgevingsdiensten onderzocht wat de achtergrondwaarde is van PFAS over de hele provincie.
De achtergrondwaarden geven aan hoeveel er van een bepaalde stof in het milieu zit. Voor PFAS bestonden eerder nog geen achtergrondwaarden. Uit de uitkomsten van dit onderzoek blijkt dat overal in Noord-Holland tot 1,5 µg/kg PFAS in de grond zit.
Grond tot die waarde mag binnen de provincie Noord-Holland gewoon worden verplaatst. Ook de bovengrens, wanneer de bodem moet worden gesaneerd vanwege het gehalte PFAS, is verhoogd.
In december 2022 heeft provincie Noord-Holland de beleidsregels ten aanzien van PFAS vernieuwd. Het PFAS-beleid in de regio is nu gebaseerd op de nieuwste inzichten van het RIVM.
PFAS in werkgebied ODIJ
In 2020 heeft OD IJmond binnen het werkgebied verder onderzoek gedaan naar achtergrondwaarden van PFAS in het gehele werkgebied. Het PFAS beleid met betrekking tot de toepassing van grond in de regio IJmond (pdf, 1.9 MB) (2020) en het PFAS beleid voor de regio Zaanstreek-Waterland (pdf, 2 MB) (2020) zijn inmiddels aangevuld en vastgesteld. Voor enkele gemeenten in de regio Kennemerland loopt het bestuurlijk vaststellingstraject PFAS nog (2021).
PFAS: verzamelnaam voor chemische stoffen
PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) zijn door de mens gemaakte stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Ze worden gebruikt in allerlei producten, zoals antiaanbaklagen in pannen, textiel, cosmeticaproducten en blusschuim, omdat ze water, vet en vuil afstoten. Door gebruik van deze producten, fabrieksemissies en incidenten zijn PFAS in het milieu terechtgekomen.
PFAS breken niet af, kunnen zich makkelijk verspreiden in het milieu en kunnen ophopen in dieren, planten en het menselijk lichaam. PFAS vormen daarmee een risico voor de gezondheid van mensen, dieren en planten. Inmiddels zijn de meeste toepassingen van PFAS verboden of sterk gereguleerd vanwege de schadelijke effecten op het milieu en de gezondheid. Desondanks blijft het een uitdaging om de reeds aanwezige PFAS te beheren en te verminderen. Er wordt intensief gezocht naar manieren om PFAS te verwijderen uit bodem, water en lucht, en om alternatieven te ontwikkelen voor deze persistentie stoffen. Het is essentieel om blijvende inspanningen te leveren op zowel regelgevend als wetenschappelijk gebied om de impact van PFAS op onze leefomgeving te minimaliseren en een duurzamere toekomst te waarborgen.